TouchMix-16, Virtualisatie ten top!

^{Disclaimer: Met dit artikel doe ik een poging om een QSC TouchMix-16 te winnen, een leuke actie van Bax-shop.}

Virtualisatie is iets wat we de komende tijd steeds vaker zullen zien. Met computers zijn we al een tijdje gewend aan “virtuele machines”. In audio software zijn virtuele instrumenten en plug-ins met virtuele patch-kabels al heel normaal. Maar in hardware geluidsapparatuur begint deze trend nu ook flink door te zetten.

Neem bijvoorbeeld de QSC TouchMix-16. Een 20 kanaals mixer, waarbij de faders zijn vervangen met een touch-screen.  Op het scherm zijn de faders te bedienen alsof ze er hardwarematig op hadden gezeten. Maar, het mooie van een touch-screen is dat het in een handomdraai ook andere bedieningspanelen kan weergeven, zonder daar extra ruimte op het apparaat voor nodig te hebben! Dat bespaart behalve ruimte ook gewicht en kosten voor allerlei mechanische en elektronische componenten die digitaal evengoed geëmuleerd kunnen worden.

De channel-strip

Hardwarematig heeft de channel-strip nu nog slechts één knop, en dat is de nog analoge “gain” knop die de uitgang van de voorversterker regelt voordat het signaal naar de AD-convertor gaat. Deze moet ingesteld worden op een niveau zodat het geluid niet boven de maximale meetbare waarde uitkomt, want alles wat daarboven komt word “afgeknipt” (clipping). De TouchMix heeft een handige helper ingebouwd die je bij het inregelen kan vertellen hoeveel tikjes een gain knop teruggedraaid moet worden als er “clipping” is opgetreden. Te laag instellen is ook niet wenselijk, omdat achtergrond ruis dan relatief harder word als het volledige signaal later versterkt wordt.

Parametrische 4-bands equalizer

Na de gain knop word de channel-strip virtueel. Het eerste wat je tegenkomt is een 4-bands parametrische equalizer. Hiermee kun je de microfoons inregelen door de frequenties waarop ze geneigd zijn te gaan rondzingen wat omlaag te trekken. Als je meerdere typen microfoons op het podium gebruikt met verschillende karakteristieken kun je ze hiermee ook wat meer op elkaar laten lijken. Deze parametrische equalizer zit ook op 4 aux-uitgangen waarmee je de speakers in de zaal kunt bijstellen. Dat zijn in totaal dan 24 4-bands parametrische equalizers, een zware rek vol als je ze fysiek wilt meesjouwen, over de bekabeling nog niet gesproken!

Compressor / gate

Daarna zijn twee “dynamische” processors aan bod. De compressor word gebruikt om de volume van harde pieken snel in te trekken op een manier dat het niet opvalt. In eerste instantie handig om geluidsbronnen met een groot dynamisch bereik (hard/zacht) te beperken zodat de harde klanken niet te hard zijn terwijl de zachtere klanken nog hoorbaar zijn. Bij bruiloften en zo is het ontzettend handig om het twijfelachtige gezang van een meisje met plankenkoorts een flinke dosis zelfvertrouwen toe te dienen. Doordat de aanvang (attack) van een zin harder versterkt word dan de piek, klinkt het een stuk “brutaler”.  Op de uitgangen is het ook handig om het volume een beetje boost te geven zonder de speakers op te blazen. Teveel is echter ook niet lekker en maakt het geluid iets “te druk” (in beide zinnen).

De “gates” worden gebruikt om ongebruikte microfoons dicht te knijpen zodat ze geen extra ruis toevoegen, of om ongewenste oversprak te voorkomen. Meestal zit een compressor en een gate in één apparaat, soms met vier kanalen per 1U rackmodel, dus om er 20 mee te nemen zijn weer minimaal 5 plaatsen in een rack nodig!

Op de uitgangen zitten ook “limiters”, deze lijken een beetje op compressors maar zijn veel “platter” en meer beperkt.

Effecten

Daarna zijn de effecten aan de beurt. Er zijn 4 effect processors aan boord waar een signaal naartoe gestuurd kan worden. Op elke processor kun je kiezen tussen verschillende soorten delay, reverb, chorus en pitch-change. Op één kanaal kan zelfs pitch-correction worden uitgevoerd, handig als iemand vals zingt!

Als laatste kun je per aux-uitgang een aparte mix maken van de ingangen. Dit is handig voor de zogenaamde “monitors” op het podium, waarbij muziekanten zichzelf vaak harder willen horen dan de rest van de mix. Door de aux-send van een kanaal te verhogen kan dat, zonder de gebalanceerde mix in de zaal te verpesten.

Multitrack harddiskrecorder

Met een USB 3.0 externe harde schijf er bij, wordt het ook nog eens een 20-kanaals digitale multitrack recorder. Neem dus alle kanalen individueel op, om die later thuis op je gemak in een DAW tot een waar meesterwerk te bewerken.

Afstandsbediening

Met een iPad kun je het apparaat via Wifi bedienen. Dat is ontzettend handig bij het labelen van de tracks (loop over het podium, maak wat geluid bij een microfoon en kijk welk kanaal uitslaat). Het is ook handig om even naar de achterkant van de zaal te lopen en van daar de juiste mix in te stellen terwijl de mixer op het podium staat. Zo heb je geen “snake” of FOH opstelling nodig!

Extra's

Het is ook mogelijk een aantal kanalen te groeperen in zogenaamde “DCA-groups” bijvoorbeeld om de gezamenlijke volume van alle drums met één fader te bedienen. Het is niet hetzelfde als een bus (je kunt er geen effecten aan toekennen en zo) maar wel een handige feature. Om een groep kanalen te dempen (muten) kun je “mute-groups” aanmaken, bijvoorbeeld om alle instrumenten het zwijgen op te leggen tijdens een speech. Met de mute-group bedien je dus meerdere mute knoppen met één knop.

Alle instellingen kunnen ook als preset worden opgeslagen, iets wat met hardware helemaal niet mogelijk is. Bij vaste opstellingen heb je soms het probleem van de ijverige schoonmaakster die alles ontregelt. Virtueel zal dat minder snel gebeuren.

Er zit nog een mysterieuze RJ45 connector aan de achterkant, misschien komt er later een “stage-box” of “digital snake” uitbereiding bij? Wifi voor een iPad word al meegeleverd in een USB-adapter, dus daar is het niet voor.

Conclusie

Al met al kun je nu dus een flinke lading apparatuur in één hand dragen en een soldeerbout zal minder snel nodig zijn voor on-site-reparaties. Qua prijs is het zeer voordelig (vooral als je vergelijkt wat losse componenten zouden kosten). Ook qua energie consumptie zal virtueel apparatuur wel “groen” scoren. Ik zie alleen maar voordelen. Voor een “geek” heeft zo'n hardwarematige rack wel ites “cools”, maar zo'n klein mixertje is een stuk practischer in gebruik.